‘Het idee dat je werkgeluk kunt trainen is absurd!’

Fotograaf: Frank Croes

“De gedachte dat je geluk kunt trainen is absurd!” Al in de eerste vijf minuten met de goedlachse Belgisch auteur wordt één ding duidelijk: hij gelooft niet in ‘happiness is a choice’. “Werkgeluk is niet zweverig. Het is niet afhankelijk van of je dankbaarheidsdagboekjes bijhoudt, een growth mindset hebt, een positieve focus hebt en of je gezond leeft. We moeten geluk ontdoen van zijn sprookjesachtige glans. Werkgeluk is geen schat en het werkleven is geen sprookje”, start hij een tikje fel zijn betoog. “Geluksoefeningen, geluksinterventies of wat de geluksindustrie ook heeft bedacht, het zet allemaal geen zoden aan de dijk. Dit soort raadgevingen zijn goed bedoeld, maar helpen niet. Ze zijn nergens op gebaseerd.” In zijn boek baseert hij zich op wetenschappelijk onderzoek. Kleine cliffhanger: geluk is dus niet maakbaar. Wél kun je altijd gelukkiger worden. En goed om te weten: zelf heb je invloed op je keuze.

Werkgeluk zorgt voor flow en energie

Dajo De Prins is doctor mensenrechten en geluksexpert. Zijn carrière start hij in de politiek. Daar ontstaat zijn fascinatie voor geluk en werkgeluk. “Ik stelde mezelf de vraag ‘Wat willen mensen van de politiek krijgen?’. Geluk was daarop het antwoord. Ik stapte uit de politiek om mezelf te verdiepen in werkgeluk. Want het gebrek daaraan, daar klagen mensen veel over. Zelf heb ik ervaren wat werkgeluk inhoudt toen ik werkte bij een Belgische mensenrechten organisatie. Ik werkte heel hard, maar kreeg slecht betaald en de organisatie was niet goed voor haar mensen. Terwijl ik het werk wel heel leuk vond. Toen besefte ik dat werkgeluk afhankelijk is van een aantal componenten. Werkgeluk betekent dat je tevreden bent over je baan, dat je je meestal goed voelt tijdens het werk, flow ervaart en dat je energie genoeg hebt om je taken te vervullen. Dat je werk zinvol is en je opgeruimd en voldaan naar huis toe gaat. Je bent dan niet doodop van werk, maar kunt je volop aan je privéleven wijden. Werkgeluk bestaat uit werktevredenheid, werkplezier, gedrevenheid en zinvolheid.”

Als je ongelukkig bent op je werk, kun je niet gelukkig zijn

Als je ongelukkig bent op je werk, dan vloeit dat door in je privéleven. “Die scheidingswand bestaat niet. Het duurt namelijk heel lang voordat je de negatieve emoties kwijt bent, voordat je uitgeschakeld bent. En zodra het werk weer dichterbij komt, komt de stress weer terug. Het loopt gewoon in elkaar over. Alleen als je écht geen ambitie hebt en niks bijzonders voelt bij je werk, dan kan het. Maar als je wél ambitie hebt en je werk belangrijk vindt, dan kun je het niet zomaar uitschakelen. Als je ongelukkig bent op je werk, kun je niet gelukkig zijn. Het zijn geen compartimenten. Je kunt het misschien een periode volhouden, maar daarna stort je in. Ik heb dan maar één advies: vind de moed om weg te gaan.”

Is geluk je doel? Ga er dan voor

Maar lang niet iedereen verkeert in de positie om zijn baan op te zeggen. Je hebt een goed salaris, een vast contract, en denkt dat je geen andere baan vindt die hieraan kan voldoen. “Durf of kun je niet weg? Soms zit je ook in een werksituatie waar je niet uit kunt. Probeer dan van je huidige baan een baan te maken die je past. Ga met HR samenzitten en craft je ideale baan in de richting die bij jou past. Is die mogelijkheid er niet? Denk dan na; wat past wel bij mij? Ontdek welke passie je hebt en welke functie binnen de organisatie, of juist daarbuiten hierbij past. Als dát allemaal niet lukt, maak het werkleven dan zo klein mogelijk en focus je op de rest van je leven. En als je dan ooit de kans krijgt om weg te gaan, neem die dan met beide handen aan.”

Wat kun je zelf doen om je werkgeluk te vergroten?

“Een werkgever heeft een grote verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat zijn werknemers geluk ervaren. Hij moet ervoor zorgen dat alle omstandigheden aanwezig zijn om werkgelukkiger te worden. Maar zelf heb je hier ook grote invloed op. Je moet weten hoe je scoort op de vier componenten: werktevredenheid, werkplezier, gedrevenheid en zinvolheid.”

Zonder zelfkennis geen (werk)geluk

Werkgeluk heeft dus niet te maken met hard werken of je geest trainen. Maar alles met zelfkennis. “Hoe eerlijk kijk jij naar jezelf? Weet jij wat jou gelukkig maakt, en wat juist niet? Stel jezelf de vraag en antwoord heel eerlijk: ben ik nu gelukkig? Op een schaal van nul tot tien:

1. Ben ik tevreden over mijn baan?
2. Voel ik mezelf goed als ik werk?
3. Ben ik gedreven?
4. Heb ik het gevoel dat ik iets zinvols doe?

Durf eerlijk te zijn naar jezelf! Scoor je minstens een zeven op alle punten dan zit je goed. Maar dit geldt eigenlijk voor bijna niemand. Er zit altijd wel een lager cijfer tussen. Probeer dit punt dan aan te pakken en oplossingen hiervoor te zoeken. Analyseer wat er mis is en doe daar iets aan. Kijk naar de buitenwereld, zoek de oplossing daar en niet in jezelf. Probeer de wereld aan te passen aan jouw wensen.”

Samenspel tussen werkgever en werknemer

Dat klinkt simpel en toch is het ontzettend moeilijk een baan te vinden die voldoet aan de vier componenten. Naast zelfkennis, heb je namelijk ook levenservaring nodig om werkgeluk te vinden. “Want ook al weet je heel goed hoe je in elkaar zit, wat wel en niet bij je past, dan nóg kan het gebeuren dat je niet gelukkig bent met je baan. Je moet durven experimenteren. Als je voldoende psychologisch inzicht, zelfkennis en geëxperimenteerd hebt, kun je beginnen met het vinden van werkgeluk. Door jezelf dus goed te observeren én in gesprek te gaan met je leidinggevenden of HR. Want werkgeluk vraagt van zowel de werkgever als de werknemer een goed samenspel.”

Schaam je niet als je ongelukkig bent

De oplossing wordt nu nog vaak bij het individu gezocht. Maak jezelf gelukkig is een uitspraak die je vaak tegenkomt. Niet zo gek dus dat we ons schamen als we niet gelukkig zijn. Eigen schuld, dikke bult toch? “Onzin. Geluk is geen keuze”, reageert Dajo fel. “Voel je niet schuldig dat je ongelukkig bent. Niemand is met opzet ongelukkig. Geluk is nog altijd voor een heel groot deel een geschenk en het kan ons elk moment ontnomen worden. Geluk is niet hetzelfde als je biceps trainen. Je kunt geluk niet trainen. Dat beeld moet echt veranderen.” En daar zet Dajo zich hard voor in. Daarnaast pleit hij er ook voor dat in het onderwijs meer aandacht komt voor geluk. “Als we daar leren wat geluk is en hoe belangrijk het is om in je werk gelukkig te zijn, dan maken we grote stappen.”

Het is dus belangrijk dat je eerlijk naar jezelf kijkt. Dat je weet wat jou gelukkig maakt en wat juist niet. Wil je werkgeluk ervaren? Verander het dan. De bal ligt bij jou.

Maak kans op het boek ‘Werkgeluk’ van Dajo De Prins

Werk&geluk mag drie boeken weggeven. Wil jij kans maken op het boek ‘Werkgeluk’? Vertel ons dan waarom jij meer werkgeluk kunt gebruiken door een e-mail te sturen naar: werkgeluk@driessengroep.nl.

De winactie loopt tot 1 oktober 2022. Winnaars krijgen persoonlijk bericht en zowel winnaars als kanshebbers gaan er automatisch mee akkoord dat ze de nieuwsbrief van werk&geluk ontvangen.