Het komt bij de meeste werkgevers jaarlijks terug: een beoordelings- of ontwikkelgesprek. Telkens mag je met nieuwe plannen komen voor jouw ontwikkeling en je carrière. Hartstikke fijn voor wie echt bepaalde ambities heeft. Maar mag je a.u.b. ook nog gewoon lekker je ding doen zonder omhoog te willen klimmen op die carrièreladder? Nee! Ik wil geen promotie!
Wat was jouw droombaan toen je klein was? Wilde je bij de politie of brandweer, of wilde je juf of meester worden? Sommigen van ons zijn ook echt het beroep gaan doen dat we als kind al ambieerden, maar de meesten zijn toch wat anders gaan doen. Je had toen je klein was natuurlijk ook geen idee van wat er allemaal mogelijk is in je werkende leven en wat je tijdens je carrière allemaal tegen zou komen. De carrièreladder? Je had er toen nog nooit van gehoord. En of je promotie wil? Daar dacht je nog lang niet over na. Je had een droombaan en that’s that.
Hoe anders is het nu. Je hebt misschien wel meerdere beroepsopleidingen gedaan of bent van baan naar baan gefladderd, of misschien heb je zelfs flinke stappen omhoog gemaakt op de carrièreladder. En als dat lekker loopt, top! Vooral zo doorgaan. Maar voel jij je niet zo happy, daar bovenaan die carrièreladder, of heb je helemaal geen zin om omhoog te klimmen? Doe het dan ook vooral niet. Echt niet.
Misschien verklaar je me voor gek nu. Maar waarom dan? Ben je alleen succesvol als je omhoogklimt? Als je promotie op promotie wil? Is die plek op de carrièreladder zo belangrijk, dat je niet goed genoeg bent als je werk doet in een minder hoge functie, maar dat je wel echt leuk vindt om te doen? De druk om te presteren helpt je natuurlijk in je ontwikkeling maar als het je in een richting duwt die je eigenlijk helemaal niet leuk vindt, dan is het echt een belemmering. Doorgroeien in functie, in salaris en opleidingsniveau is allemaal leuk en aardig, maar staat dat wel in verhouding tot jouw werkgeluk?
Meer, beter, hogerop. Het zijn allemaal verwachtingen die ingebakken zitten in onze samenleving. Maar die carrièreladder heeft toch echt twee kanten: een bovenkant en een onderkant. En voor mij part ga je helemaal onderaan die ladder werken. Als dat werk is waar jij blij van wordt of als je met die baan ruimte hebt om de werk-privébalans te hebben die bij jou past. En je kunt ook die ladder opklimmen tot een hoogte die voor jou goed voelt. Welke hoogte dat ook is.
Heb jij het lef om een promotie te weigeren? Simpelweg omdat je geen trek hebt in de verplichtingen en verantwoordelijkheden die daarbij horen? Durf jij minder uren te gaan werken om een betere werk-privébalans te krijgen? Durf je te solliciteren op een lagere functie omdat je daar gelukkiger van wordt? Het druist misschien enorm tegen je gevoel in. Of beter gezegd tegen de sociale druk in. Maar waar word jij nou echt gelukkig van? Als je een hogere functie aangeboden krijgt, denk je dan meteen “Gaaf!” en maak je vanbinnen een huppelsprongetje? Of is het puur een stukje status, sociale druk of zelfs loyaliteit waardoor je zo’n promotie niet kunt weigeren?
Blijven zitten waar je zit is vaak taboe. Een stapje terug al helemaal. Doodzonde! En ja, je werkgever vraagt je jaarlijks naar je ontwikkelpunten en ambities. Maar die werkgever wil je waarschijnlijk graag in dienst houden en wil tegemoetkomen aan je wensen. Als jouw wens is om niet hogerop te klimmen, dan mag je dat net zo goed uitspreken als iemand die nog enorme ambities hogerop heeft. Als jij je droombaan op dit moment al hebt, of als je gewoon tevreden bent met je huidige functie omdat je daarnaast nog genoeg tijd en energie overhoudt voor je gezin, je vrienden, sport en wat voor hobby’s je ook hebt, dan dikke prima. Het kan dan wel not done zijn, maar het is jouw leven en het draait om jouw (werk)geluk. Dus ja, het is helemaal oké als je even niet wil doorgroeien in je carrière.
Natuurlijk is het ook weer niet handig om een functie uit te oefenen waarbij voor jou een bore-out op de loer ligt. Maar een burn-out is ook niet de bedoeling. Als op een verjaardag weer eens gevraagd wordt wanneer jij stappen gaat maken in je carrière of als je baas met een promotie aankomt, vraag jezelf dan af of die stap je gaat helpen de persoon te worden die jij graag wil zijn. “Wil ik dit?” is nog altijd de belangrijkste vraag. Wil ik dit? Wil ik dit? Wil ik dit?
Heb je daar al eens van gehoord? Het is een theorie van hoogleraar Laurence J. Peter en gaat over het te ver doorgroeien. Het komt neer op het volgende: Vaak krijgen medewerkers promotie omdat ze goed zijn in hun huidige werk. Misschien krijg je promotie op promotie. Maar op een bepaald moment bereik je de grens van je capaciteiten.
Zo kan het zijn dat je erg goed bent in je huidige functie en dat je promotie maakt naar manager. Terwijl het helemaal niet wil zeggen dat je ook een goede manager bent, als je goed bent in wat je deed. En dan ben je ineens ongelukkig op je werk en is je werkgever niet meer zo tevreden. En dat had allemaal voorkomen kunnen worden als je niet te ver was doorgegroeid, of nog even had gewacht tot je er echt klaar voor was. Dus nee, the sky is not the limit. De beste timmerman is niet de beste manager. En ook zeker niet de meest gelukkige manager. Een stapje lager op de carrièreladder is dus zo gek nog niet.
